Çin, farklı meslek gruplarından insanların beklenmedik akademik geçmişlere sahip olduğu bir ülke haline geldi. Örneğin, bir tamirci fizik alanında yüksek lisans diploması almışken, bir temizlik işçisi çevre planlaması üzerine eğitim aldı. Aynı zamanda saygın Tsinghua Üniversitesi’nden doktora derecesi elde eden biri, yardımcı polis memuru olarak çalışmak için müracaat etti.
Bu durumlar gerçek ve Çin’in sıkıntılı ekonomik koşulları nedeniyle benzer vakaların bulunması kolay.
Sun Zhan, Nanjing kentindeki bir ev yemeği restoranında garson olarak çalışmaya hazırlandığında, “Hayalimdeki iş yatırım bankacılığıydı” açıklamasında bulunuyor.
25 yaşındaki Zhan, kısa bir süre önce finans alanında yüksek lisansını tamamlamış. Yüksek gelirli bir iş bulmayı umuyormuş, fakat “böyle bir iş aradım fakat bulamadım” diyor.
Her yıl milyonlarca üniversite mezunu yetiştiren Çin’de, bazı alanlarda yeni mezunlar için yeterli iş olanakları bulunmamakta.
Ekonomi zor dönemler geçirirken, emlak ve imalat gibi büyük sektörlerde duraklamalar gözlemleniyor.
Genç işsizlik oranı, durumun daha olumlu görünmesi için istatistiklerin güncellenilmeden önce yüzde 20’yi bulmuştu. Ancak Ağustos 2024 verileri hâlâ yüzde 18,8 olarak kaydedilirken, Kasım ayındaki son verilere göre bu oran yüzde 16,1’e geriledi.
Seçtikleri alanda iş bulmakta güçlük çeken birçok üniversite mezunu, yeterliliklerinin altında işler yapmakta ve bu durum ailesi ve arkadaşları tarafından eleştirilmektedir.
Sun Zhan, garson olarak çalışmaya başladığında ailesinin bu duruma olumsuz baktığını ifade ediyor.
“Ailem için bu konu büyük bir endişe kaynağı. Uzun yıllar eğitim aldım ve iyi bir okuldan mezun oldum” diyor ve ailesinin memur olma çabasını desteklemesini beklediğini ekliyor. Yine de “Bu benim seçimim” ifadesini kullanıyor.
Garson çalışırken restoran işine dair bilgileri edinmeyi planlıyor ve bir gün kendi işini kurmayı umuyor. Eğer başarılı olursa, ailesinin düşüncelerinin değişebileceğine inanıyor.
Hong Kong Şehir Üniversitesi’nden Profesör Zhang Jun, “Çin anakarasındaki iş durumu gerçekten zorlayıcı, bu yüzden birçok gencin beklentilerini düşürmesi gerektiğini düşünüyorum” diyor.
Profesör, birçok öğrencinin daha iyi fırsatlar için yüksek diplomalar alırken, istihdam koşullarıyla yüzleşmek zorunda kaldıklarını dile getiriyor.
Şanghay’da spor masajı kliniğinde stajyer olan 29 yaşındaki Wu Dan, “İş piyasası gerçekten zorlu” ifadesini kullanıyor.
“Yüksek lisans arkadaşlarımın çoğu ilk kez iş arıyor ve çok azı iş bulabilmiş durumda” diyor. Wu, Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden aldığı finans eğitimine dair beklentilerinin karşılanmadığını belirtiyor.
Önceden, tarım ürünleri konularında uzmanlaştığı bir vadeli işlem şirketinde görev yapmış. Eğitimini tamamladıktan sonra anakaraya döndüğünde, özel bir sermaye şirketiyle çalışmak istemiş ancak şartlara uymamış.
Bu iş tekliflerinden hiçbirini kabul etmeyip spor hekimliği eğitimine başlaması ailesi tarafından hoş karşılanmamış.
“Daha önce iyi bir işim vardı ve eğitimim oldukça iyiydi. Neden daha az para için fiziksel güç gerektiren bir işi seçtiğimi anlayamıyorlardı” diyor.
Partneriyle birlikte yaşadıkları evin kirasını ödemek zorunda olsalar, mevcut maaşıyla Şanghay’da geçimini sağlayamayacağını ifade ediyor.
Kariyer değişimini destekleyen kimse olmamışken, annesinin tedavi sonrası fikrinin değiştiğini aktarıyor.
