Uykuya dalamamak ya da gece yarısı uyanıp bir daha uykuya geçmekte zorluk çekmek, birçok bireyin karşılaştığı bir durumdur.
Uykusuzluk veya insomnia, hayatımız boyunca karşılaşabileceğimiz yaygın bir sorun olmasına rağmen, bazı kişiler için bu durum kısa süreli bir problem olmaktan çıkarak daha ciddi bir hale dönüşebilir.
Anksiyete, yaş, gece tuvalete kalkma ihtiyacı, menopoz ve düzensiz çalışma saatleri gibi çeşitli faktörler uykusuzluk üzerinde etkili olabilir.
BBC’nin Inside Health programına katılan uzmanlar, uyku sorunlarına dair ilginç tavsiyelerde bulundular.
Uzmanların özellikle dikkat çektiği tavsiyeler şunlar:
“Uyuyamadığımda genellikle beynimin aşırı çalışması ve düşüncelerim oluyor. Bu durumda bir kitap alıp, biraz daha rahatlayana kadar okumaya devam ediyorum.”
“Eşim horladığında uyuyamam. Bu durumda uyguladığım uyku boşanması tekniği ile başka bir odaya geçiyorum.”
“İyi uyuyamadığımda kalkıp, yatağa geri dönüyorum. Genellikle aklımda birçok şey olduğu için bu durumla karşılaşıyorum. Sanırım bu çoğu insan için geçerli.”
Prof. Espie, insomniayı şu şekilde tanımlıyor: “Kötü geçen bir gece birkaç geceye, ardından birkaç haftaya, birkaç hafta da üç ay ya da daha uzun bir zamana dönüşürse buna insomnia diyoruz.”
Dr. Orchard ise insomnianın birkaç farklı biçimde kendini gösterdiğini ifade ediyor:
“Genellikle uyuyamamakla ilişkilendirilse de insomnia, uykuya dalma ve uyku süresince kalabilme ile de ilgilidir. Yani bazılarında gece uyanmak ve uykuya yeniden geçmekte zorluk yaşamak veya sabah çok erken uyanıp tekrar uyuyamamak gibi belirtiler oluşabilir.”
Dr. Hare, insomnia belirtilerinin oldukça yaygın olduğunu ve insanların yüzde 50’sinin bu sorunla mücadele ettiğini vurguluyor.
Üç aydan uzun süre kaydedilen haftada üç geceden fazla uykuya dalma zorluğu yaşıyorsanız ve bu durum günlük hayatınızı etkiliyorsa, tıbbi yardım almanızda fayda var.
Dr. Hare, ilk olarak eczaneden destek almak gerektiğini, ardından doktor ayaklarına gitmenin ve uyku ile ilgili dijital kaynaklara göz atmanın tavsiyeler arasında yer aldığını belirtiyor.
Beyin Uykusuzluğa Nasıl Sebep Olur?
Dr. Orchard, uykuya dalmamıza ve uyanmamıza yardımcı olan iki temel sürecin mevcut olduğunu ifade ediyor:
Bu süreçler, “uykuyu destekleyen hormonlar ve gün içerisinde biriktirdiğimiz yorgunluk ile ilgilidir. Eğer bu iki süreç doğru şekilde harmanlanmazsa, örneğin öğleden sonra ya da akşam saatlerinde yapılan şekerlemeler bu dengeyi bozabilir ve uykuya dalmayı daha da zor hale getirebilir.”
Ayrıca, insomnianın stres gibi dışsal faktörlerden dolayı tetiklendiğini de aktarıyor.
Prof. Espie, uykusuzlukta kuvvetli bir evrimsel neden olduğunu ileri sürüyor:
“Uykuya ihtiyaç duymamız evrimle ortadan kaldırılmadı. Aslında büyük beyinlerimiz dolayısıyla yine de çok fazla uykuya ihtiyacımız var.”
“Fakat tehdide cevap verme konusunda hâlâ çok duyarlıyız. Aklımızda bir şey olduğunu düşündüğümüzde, beynimiz bizi uyanık tutmaya çalışıyor; kaygıyı düşünmeyi sağlıyor ki bu da önemli ve tehdit edici olabilir.”
Dr. Hare, bazı sağlık sorunlarının insomnia üzerinde etkili olabileceğini belirtmektedir.
“Uykusuzluk çeken kişilerin tek tipini tarif edemem; ancak kronik sağlık sorunları ve kronik ağrılar çekenler uykuya dalmak
