Sudan Genelkurmay Başkanı General Abdulfettah el-Burhan, ülkesinde “dünyanın en kötü insani krizi”ni sona erdirmek amacıyla Türkiye‘nin arabuluculuk teklifini kabul ettiğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Aralık’ta el-Burhan ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Sudan yönetimi ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında arabuluculuk yapmayı önerdi.
BAE’nin, Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile çatışan paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri’ne (RSF) silah sağlamakla suçlandığı belirtiliyor. Bağımsız uzmanlar, RSF’ye yönelik silah akışının durdurulmasının, iç savaşın sona ermesi adına kritik bir adım olacağını ifade ediyor.
Ayrıca, Abu Dhabi de Türkiye‘nin arabuluculuk teklifini kabul ettiğini duyurmuş, ancak RSF’yi silahlandırdığına dair iddiaları reddetmiştir.
Birleşmiş Milletler (BM), Sudan’daki çatışmaların iki yıldır sürdüğüne ve bu durumun dünyada en kötü insani krize yol açtığına dikkat çekiyor. Ülkede kıtlık durumu devam ederken, mevcut durumda 11 milyondan fazla kişi yerlerinden edilmiştir.
Sudan arabuluculuk teklifine ne yanıt verdi?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 13 Aralık tarihli telefon görüşmesinin ardından, Cumartesi günü Port Sudan’da el-Burhan ile Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran arasında bir toplantı gerçekleşti.
Fransız haber ajansı AFP’ye göre, Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf, bu toplantıda El-Burhan’ın, paramiliter güçlerle ordu arasındaki çatışmaları sonlandırmak için Türkiye’nin teklifini kabul ettiğini duyurdu. Yusuf, “Sudan’ın Türkiye gibi kardeşlere ve dostlara ihtiyacı var” diyerek bu girişimin, Sudan’da barışın sağlanmasına yardımcı olabileceğini ifade etti.
İç savaş nasıl başladı?
Sudan, Afrika’nın üçüncü büyük ülkesi olmasının yanı sıra, jeopolitik olarak önemli bir konumda yer alıyor ve yedi ülke ile sınır komşuluğu yapıyor. Mevcut çatışmalar, 2019 yılında Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in devrilmesiyle başlayan gerginlik dönemine dayanıyor.
El Beşir’in 30 yıllık iktidarının ardından, sivil toplum demokrasi talebini sürdürdü. Bunun üzerine bir askeri-sivil hükümet oluşturulsa da, 2021 yılında General Abdulfettah el-Burhan’ın gerçekleştirdiği darbe sonucu bu durum sona erdi.
RSF’nin lideri General Mohamed Hamdan Dagalo, bu süreçte el-Burhan’a destek vermişti. Ancak, iki liderin iktidar paylaşımı ve RSF’nin gelecekteki rolü konusunda anlaşmazlığa düştüğü bildiriliyor. Ana sorunlardan biri, 100 bin kişilik RSF’yi orduya dahil etme planları ve yeni güç üzerindeki liderlik iddialarıydı.
15 Nisan 2023’te yaşanan gerilim, başkent Hartum’dan başlayarak iç savaşa dönüştü. BM ve diğer insani kuruluşlar, çatışmalar nedeniyle 20 bin kişinin yaşamını yitirdiğini tahmin etmekte; ancak gerçek sayının daha yüksek olabileceği vurgulanmaktadır.
Hızlı Destek Güçleri (RSF) nedir?
RSF, kökenlerini Darfur’daki isyancılarla savaşan kötü şöhretli Cancavid milislerinden alıyor. 2013’te El Beşir, bu grubu yarı organize bir paramiliter güce dönüştürdü ve liderlerine askeri rütbeler verdi. Kuruluşundan sonra General Dagalo, RSF’yi Yemen ve Libya’daki çatışmalara müdahale eden, ayrıca Sudan’ın altın madenlerini kontrol eden bir yapı haline getirerek güçlendirdi.
