Birçok yetişkin, baş ağrısı gibi sıkıntılardan kaygı bozukluklarına kadar çeşitli stres belirtileri yaşamaktadır. Stresin belirli bir kısmı faydalı olabilse de, kronik hale geldiğinde vücutta olumsuz etkilere yol açabilir.
Tıp uzmanları, stresin hem psikolojik hem de fizyolojik rahatsızlıklara doğrudan yol açabileceğini, akıl ve beden sağlığını tehdit edebileceğini ve yaşam kalitesini düşürebileceğini belirtiyor.
Yine de bu durumu kontrol altına almak ve stresi tükenmişliğe değil, dayanıklılığa kaynak haline dönüştürmek mümkün.
Stres nedir ve neden ortaya çıkar?
Stres, bireyleri zorluklarla ve yaşamın talepleriyle karşı karşıya getirirken ortaya çıkan doğal bir tepkidir.
Vücut, zorluklarla karşılaşmaya hazırlık amacıyla çeşitli hormonlar salgılar.
Kısa vadede bu yanıt, odaklanmayı artırabilir ve performansı yükseltebilir.
Ancak Amerikan Psikoloji Vakfı’na göre uzun süreli stres, kaygı bozuklukları, kalp hastalıkları ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi ciddi sağlık sorunlarının gelişmesine neden olabilir.
Strese yol açan nedenler arasında iş, mali sorunlar ve kişisel ilişkiler gibi unsurlar sıklıkla bulunur.
Önemli olan, stresin ne kadar sürdüğüdür.
Akut stres, kısa süreli ve yararlı olabilecekken, kronik stres vücuda ağır bir yük bindirir.
Akut stres ve kronik stres
İngiltere Psikolojik Danışmanlık ve Psikoterapi Derneği’nden Rachel Vora, “Akut stres, belirli bir duruma anlık bir tepki ve bazı durumlarda yararlı olabilir,” diyor.
“Bu tepki, savaş ya da kaç mekanizmasını devreye sokar, adrenalin ve kortizol seviyelerini yükselterek odaklanmayı keskinleştirebilir ve bağışıklık sisteminde geçici bir iyilik hali yaratabilir.”
Düzgün yönetildiğinde, akut stres kalıcı hasarlara yol açmaz ve bireylerin yakın vadede yaşadığı sorunlara etkin bir yanıt vermesine katkıda bulunur. Ancak kronik stres, uzun süreli bir yük oluşturur.
Vora, stres uzun sürdüğünde, stres hormonlarının kalp hastalığı riskini artırdığı, bağışıklık sistemini zayıflattığı ve sindirim sorunlarına, huzursuz bağırsak sendromu ve ülser gibi rahatsızlıklara yol açabileceğini vurguluyor.
Kronik stres, kaygı bozukluğu ve depresyonla birlikte bilişsel fonksiyon kayıpları, uyku sorunları ve hızla yaşlanma ile de ilişkilidir. Vora, stresin süresi ve gücündeki bu temel farkın, vücuttaki birçok sisteme aşamalı zararlar verebileceğini ifade ediyor.
Stres vücudu nasıl etkiler?
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) stresin göstergeleri arasında kortizol ve adrenalin salgılanması gibi fiziksel tepkileri tetiklediğini bildiriyor.
Bunlar arasında çeşitli tepkiler yer almaktadır;
Ancak kronik stresin sağlığa zararlı olabileceği konusunda uzmanlar uyarıyor. Sürekli stres, kalp hastalıkları, sindirim sorunları ve kaygı ile depresyon gibi ruh sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasına zemin hazırlayabiliyor.
Stres faydalı olabilir mi?
California Üniversitesi’nden Dr. Golnaz Tabibnia, “Dayanıklılık, sahip olduğunuz ya da olmadığınız bir şey değildir; zamanla gelişen bir yetenek” diyor. Tabibnia, sorunlardan kaçınmak yerine doğrudan yüzleşmenin dayanıklılığı artırmada etkili olduğunu kaydediyor.
Dr. Tabibnia, bireyler st
