Bir sandalyeden kalkmak, günlük hayatta önemsiz bir hareket olarak algılansa da, bu eylemi gerçekleştirmenin becerisi sağlığınıza dair önemli veriler sunabiliyor.
Bu durumu değerlendirmek için hekimler “otur-kalk testi”ni uyguluyor. Bu test, 30 saniye içinde oturur vaziyetten ne sıklıkta tam olarak ayağa kalktığınızı ölçme temelinde çalışıyor.
Genellikle aile hekimliklerinde sağlık durumunu belirlemek amacıyla gerçekleştirilen bu test, evde de kolaylıkla hayata geçirilebiliyor.
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri’ne (NHS) bağlı Guy’s and St Thomas’ Vakfı’ndan geriatri uzmanı Jugdeep Dhesi, bu testin faydalarında şunları ifade ediyor:
“Bu test, bireylerin genel sağlık durumu hakkında büyük önem taşıyan bilgiler sağlıyor. Kas gücü, denge ve esneklik gibi unsurları değerlendirme imkanı sunarken, bazı araştırmalar bu testin düşme, kalp-damar rahatsızlıkları ve hatta ölüm riski hakkında da bilgi verebileceğini gösteriyor.”
Testi Nasıl Uygulayacaksınız?
Evde bu testi uygulamak için sırtı düz bir kolsuz sandalye ve bir kronometre gerekmektedir.
Sandalye üzerine oturun, kollarınızı göğsünüzde çaprazlayarak ellerinizi karşı omuzlarınıza yerleştirin.
Sırtınızı dik tutarak ayaklarınızın yere tam basmasını sağlayın.
Kronometrenizi başlatın ve tamamen ayağa kalkarak tekrar oturun. 30 saniye boyunca bu işlemi tekrarlayın ve kaç kez ayakta durduğunuzu sayın.
Genellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde uygulanan bu test, ayrıca daha genç gruplar için de geçerlidir.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC), yaş gruplarına göre ortalama sonuçları paylaşmaktadır:
Bu ortalamaların altında kalan kişilerde, düşme gibi sağlık sorunlarının riski artış gösterebilir.
Bununla birlikte, bu değerler bireylerin tıbbi geçmişi göz önünde bulundurulmadan hesaplanmaktadır.
Örneğin, yakın zamanda ameliyat geçirmiş bir bireyin puanı doğal olarak daha düşük çıkacaktır.
Gençler İçin de Faydaları Var
Test, sağlık sorunu bulunmayan genç bireyler için de yararlı bir değerlendirme aracı olarak kullanılıyor. Zira alt vücut kas gücü ve dayanıklılığını gözlemlemek açısından etkili bir gösterge sağlıyor.
İsviçre’de gerçekleştirilen bir çalışmada, yaklaşık 7 bin yetişkin STS testine katıldı. 20-24 yaş grubundaki erkeklerin ortalamaları dakikada 50, kadınlar için ise 47 olarak tespit edildi. Bazı katılımcılar dakikada 72 kez tekrarlayabildi.
Başka bir araştırmada ise, ortalama yaşı 21 olan sağlıklı bireylerde STS testi ile aerobik kapasite arasında güçlü bir ilişki olduğu belirlendi.
Düşük test sonuçları, bireylerin ameliyat sonrası veya kanser tedavisi sonrasında daha kötü sonuçlarla karşılaşma riskini artırabileceğini de ortaya koyuyor.
Ayrıca kalp ve akciğer işlevlerinin sağlıklı çalışmadığını, dolayısıyla kalp krizi, inme veya kalp yetmezliği gibi ciddi kardiyovasküler olaylar riskinin yüksek olduğunu işaret ediyor.
CDC’nin verilerine göre, kendi yaşıtlarının ortalamasının altında kalan bireylerin düşme riski de artış göstermektedir.
Dhesi, bu konuyla ilgili olarak, “Endişemiz, bireylerin güç, denge, esneklik ve kardiyovasküler sağlıklarını koruyamamaları durumunda düşme olasılıklarının artmasıdır.” görüşünü paylaşıyor.
Her yıl 65 yaş üstü bireylerin yaklaşık %30’u düşme olayı yaşıyor ve bu oran 80 yaş üzerindeki bireylerde %50’ye kadar yükselebiliyor.
