KAYSERİ’de bulunan Melikgazi Mustafa Eminoğlu Anadolu Lisesi’nde 12’nci sınıf öğrencisi Nisa İrem Kılıçkıran (17) ve sınıf arkadaşı Melike Naz Şahan, bir yıl önce kalp krizi geçiren Nisa’nın annesinden ilham alarak, ameliyat sonrasında kendiliğinden eriyebilen ‘Biyobozunur nanoparçacıklı stent’ geliştirdiler. Projeleri ile TÜBİTAK bölge 1’incisi olarak seçilen gençler, mayıs ayında gerçekleşecek finallerde yarışma şansı elde etti. Kılıçkıran, “Geliştirdiğimiz stent için biyoyazıcılardan destek alarak, kişiye özel üretim gerçekleştirdik” şeklinde konuştu.
Nisa İrem Kılıçkıran, 1 yıl önce annesinin kalp krizi geçirerek zor bir süreç atlattığını belirterek, bu durumun kendilerinde proje geliştirme kararı aldırdığını ifade etti. Kılıçkıran, annesinin kalp rahatsızlığı sebebiyle stent takıldığını ve bu süreçte yaşanan pıhtı atma olaylarından yola çıkarak bir TÜBİTAK projesi yapmaya karar verdiklerini anlattı. “Stentimizin biyobozunur olmasına önem verdik. Bu kapsamda ‘polikaprolakton’ olarak bilinen biyobozunur bir malzeme kullandık. Stentimizi bir senede geliştirdik ve ayrıca stent takibi için bir web tabanlı sistem oluşturduk” dedi.
Melike Naz Şahan ise geliştirdikleri projeyle TÜBİTAK yarışmasına katıldıklarını ve Türkiye finallerine katılma hakkı kazandıklarını dile getirdi. Şahan, “Projelerimizin sağlık alanında yenilikçi olmasının yanı sıra toplumsal fayda sağlamayı hedefliyoruz. Yaşanan kalp krizi nedeniyle ne yapabileceğimizi düşünerek, stentlerin biyobozunur olanlarını tercih ettik. Geliştirdiğimiz stent sayesinde, günümüzde kullanılan diğer biyobozunur stentlerden farklı olarak MR ve bilgisayarlı tomografi ile de görüntülenebilir hale getirdik” şeklinde konuştu.
Stentlerinin dayanıklılığı ve maliyetine değinen Şahan, “Geliştirdiğimiz tasarım ile stentimizin dayanıklılığını artırdık. Bizim stentimiz, dışarıdan ithal edilen metal stentlere göre 20-22 kat daha düşük maliyete sahip. Bu sayede stentlerin herkes tarafından kullanılabilmesini hedefliyoruz” dedi. Şahan, gençlere merak etmeleri, araştırmaları ve bilimi büyütme hedefiyle engellere takılmamaları çağrısı yaptı.
Biyoloji öğretmeni Ferhat Çekim ise, öğrencilerin bir yıl önce geldiklerinde, Nisa’nın annesinin rahatsızlığı sonucu neler yapabilecekleri üzerine düşündüklerini ifade etti. Düşük bütçelerle çalışmalar yürütmelerine rağmen, Erciyes Üniversitesi ERNAM laboratuvarından büyük destekler aldıklarını belirten Çekim, “Kullanılan metal stentler, damar tıkanıklığını açıyor; fakat tekrar ikinci bir ameliyat gerektiriyor. Biz biyobozunur nanoparçacıklı stent geliştirdik. Bu stent, damar açıldıktan sonra belli bir süre içinde eriyerek hem tedavi ediyor hem de ikinci bir ameliyata gerek kalmadan hastanın iyileşmesini sağlıyor” dedi.
