Kripto para dünyasında bilişsel yanlılık serimizin ikinci bölümünde, Aşırı Özgüven Yanlılığı, Yanlış Eşsizlik Yanılgısı ve Yanlış Fikir Birliği Etkisi üzerine duracağız. Yatırımcıların iyi bildiği bir deyim vardır: “Herkes alıyorken sat, herkes satıyorken al.” Görünüşte mantıklı olan bu ifade, kişilerin nasıl yanlış anladığını anlamak için bir inceleme gerektiriyor. İnsanlar, belirli bilişsel yanlılıklar nedeniyle kendilerinin diğerlerinden farklı düşündüğünü savunabilmektedir. Şimdi bu farklı düşünce yapısına neden olan bazı bilişsel yanlılıklara göz atalım:
Aşırı Özgüven Yanlılığı
Bireylerin kendi yeteneklerine, potansiyellerine ve düşüncelerine, gerçekçilikten uzak bir şekilde aşırı güven duyma eğilimidir. Çoğu kişi kendini ortalamanın üzerinde görür. Örneğin, yapılan bir araştırmada üniversite öğrencilerinin büyük bir kısmının kendisini, en iyi yüzde 30’da yer alan kişilerden biri olarak nitelendirdiği tespit edilmiştir. Bu durum matematiksel olarak geçersizdir. Bu yanlılıktan dolayı insanlar, kendi kararlarının doğru olduğunu ve seçimlerinin her zaman daha iyi sonuçlar doğuracağını düşünmektedir. Bunun sonucunda da yanlış kararlar almaya ve finansal kayıplar yaşamaya meyilli olurlar.
Kendimize olan inancımız çoğu zaman, diğerlerine kıyasla daha iyi olduğumuza dair bir yanılgıya dönüşmektedir. İlk başarılı işlemler sonunda, bu yanılsama daha da güçlenir ve bazı yatırımcılar açgözlü hale gelir. Bir yandan kayıplar artarken, diğer yandan da risk alma istekleri fazlalaşır. Tüm bunlar, bireyin “piyasa yapıcı” olduğu inancını beslemektedir.
Aşırı özgüven yanlılığına dair kendi deneyimlerimden birini paylaşmak istiyorum. “Price Action” yöntemini keşfettiğim ilk dönemlerde, 20 dolarlık bir tutarla 5x kaldıraçla işlem yapmaya başlamıştım. İlk 21 işlemden 19’unu kârlı kapattım, ancak ardından yüksek özgüvenim beni 250 dolarlık kazancımı kaybettiren bir pozisyona soktu. O süreçte başlangıçta kendime oluşturduğum kontrol listelerine sadık kalırken, algo trading gibi sistematik bir yaklaşım geliştirme şansı bulamadım. Bu, maalesef hem zamanımı hem de tüm kazançlarımı kaybım ile sonuçlandı. Bunu çoğu yatırımcıda gördüğüm için bu durumu önemli buluyorum. Eğitim almış yeni kullanıcılar, başlangıçta dikkat ochak olsa da zamanla işlem yapma konsantrasyonlarını kaybetmeye başlıyorlar.
Yanlış Eşsizlik Yanılgısı
Bu yanılgı, kişilerin kendilerine özgü özellik ve becerilerinin başkalarında bulunmadığını düşünmesidir. Yatırımcılar, satış veya alım yapma konusunda kendi düşüncelerinin dışında bir kimsenin benzeri düşünemediğini varsayabilirler. Ancak gerçekte, her yatırımcı aynı piyasa koşullarını paylaşmaktadır. Aşırı özgüvenle hareket eden bireyler, diğer yatırımcılarla aynı şartlar altında hareket edip etmediğini göz ardı edebilirler. Örneğin, borsa en dipteyken alım yapan akıllı yatırımcılar, en zirvede satabilen kişilerdir.
Yanlış Fikir Birliği Etkisi
Bu terim, bireylerin diğerlerinin düşüncelerinin kendisiyle aynı olduğuna inanması durumudur. Yatırımcılar, hareket ettikleri piyasalarda kendi düşüncelerinin başkaları tarafından da benimsendiğini varsayabilir. Bunun sebepleri arasında, benzer düşüncelere sahip insanlarla çevrelenmenin getirdiği et
