Peter Lynch’in kaleme aldığı Borsada Tek Başına kitabının üçüncü bölümüyle sürdürdüğümüz incelememizde, önemli çıkarımlara odaklanıyoruz.
“Hep düşündüğümüz gelecek, asla geçmişin aynısı olamaz ama biz yine de kendimizce hazırlık yaparız. Bütün bunlar bana Mayalıların evren hakkındaki düşüncelerini hatırlatıyor. Maya mitolojisine göre evren dört kez parçalanıp yok olmuştur. Mayalılar her seferinde çektikleri acılardan ders alarak bundan sonra daha hazırlıklı olacaklarına yemin ederler, oysa hazırlıkları hep bir önceki felakete göre yapılmıştır. Önce sel olur, selden kurtulanlar ormanlardaki tepelere taşınarak köylerinin etrafına yüksek setler çeker, evlerini ağaçların üzerine yaparlar. Ama bütün bu çabaları boşunadır çünkü ikinci felaket dünyayı ateşe verir. Yangından sonra hayatta kalanlar ağaçlardan inerek kendilerine taştan yeni evler yaparlar ama köy yerdeki geniş çatlağın üzerine kuruludur. Çok geçmeden dünya bu kez de bir depreme uğrar. Mayaların başına gelen dördüncü felaketi hatırlamıyorum, bu belki de bir ekonomik durgunluktu, ama ne olursa olsun Mayalar buna da hazırlıksız yakalanırlar. O sırada depremden zarar görmeyecek evler yapmakla meşguldürler.”
Kriz ortamında fırsatları yakalayabilmek
Peter Lynch’in hikâyesi, geçmiş deneyimler üzerinden geleceğe yönelik senaryolar geliştirdiğimizi ve bunun yanı sıra hazırlık süreçlerimizin geçmiş olaylardan etkilediğini göstermektedir. Eğitim sürecinde genel eğilimlerimizi değiştirmek, psikolojik dayanıklılığımızı artırmak ve kriz anlarında farklı senaryolara hazırlıklı olmak önemlidir. İnsanlık tarihine bakıldığında, her dönemde yeni çevre koşullarına uyum sağlama becerisinin geliştiği gözlemlenmiştir. “Her kriz yeni zenginler yaratır” ifadesi de bu durumun bir kanıtı niteliğindedir. Kriz dönemlerinde fırsatları değerlendirebilme yeteneği, yatırımcıların potansiyelini maksimize etmesine yardımcı olur. Bitcoin’in 15 bin dolarlara düştüğü dönemde bazı yatırımcılar paniğe kapılırken, diğerleri alım yaparak kazançlarını katlamayı başarmıştır. Eğitim alarak gözlem yeteneğinizi geliştirmek, sadece bir adım ileri gitmenizi sağlamaz, bunun yanı sıra pazarın daha derinliklerine inmenize de olanak tanır.
Risk dengelemesi yapmak
“Gerçekçi olmayan beklentiler kişileri borsadan soğutabilir. Hayal kırıklığına uğrayarak elinizdeki yatırımları yanlış bir anda havaya atabilirsiniz. Ya da daha kötüsü, hiç gerçekleşmeyecek birtakım kazançları bekleyerek hisseleri elinizde gereğinden fazla süre tutabilir ve zarar edebilirsiniz.” Borsa, kazanç ve kaybın sürekli var olduğu bir alan. Başarı, sistematik ve tutarlı bir yaklaşım benimsemekte yatıyor. Yatırım portföyünde risk değerlendirmesi yaparak farklı hisse ve kripto para türlerine yönelmek mantıklı bir yaklaşımdır. Unutulmamalıdır ki riskli yatırımlar yüksek kazanç potansiyeline sahiptir, ancak bunları risksiz ve düşük kazançlı yatırımlarla dengelemek gereklidir. Lynch, genç yatırımcıların farklı stratejiler deneyerek deneyim kazanmalarının, daha uzun vadede avantaj sağladığını belirtmektedir. Bu da, bakış açılarını genişleten yatırımcıların gelecekte daha doğru pozisyon almasına yardımcı olacaktır.
