FIFA’nın, insan hakları ve çevre konularındaki tartışmalı siciline rağmen, 2034 Dünya Kupası’nın ev sahipliğini Suudi Arabistan‘a vereceğini açıklaması, organizasyonun şimdiye kadar aldığı en tartışmalı kararlardan biri olarak değerlendiriliyor.
Bu karar, birçok kişi için hayal kırıklığı yaratsa da Suudi Arabistan‘ın futbola yaptığı büyük yatırımlar ve sağladığı etki göz önüne alındığında, pek çok kişi bu duruma şaşırmayacak.
Karar neden yarışma değil, ödül?
Suudi Arabistan‘ın ev sahipliği, bugün öğleden sonra FIFA Kongresi’nin “sanal toplantısında” resmi olarak onaylanacak.
Ancak bu onay, bir yıldan uzun süredir beklenen bir formaliteden ibaret. Ekim 2023’te, Avustralya’nın tek rakip olarak çekilmesinin ardından, Suudi Arabistan rakipsiz kaldı. Avustralya, Suudi Arabistan’ın adaylığını sorgulamak için kendine tanınan kısa sürenin yetersiz olduğunu görünce elini çekti.
FIFA, eleştirilen hızlı süreci şeffaflıktan yoksun bulsalar da savunuyor. Bununla birlikte, FIFA’nın 2030 Dünya Kupası’nın İspanya, Portekiz ve Fas’ın üç kıtada ortak ev sahipliğini kabul etmesi, Suudi Arabistan’ın yolunu açmış durumda. Bu karar, doğası gereği sadece Asya ve Okyanusya’dan ev sahipliği taleplerinin kabul edileceği anlamına geliyordu.
FIFA Teknik Direktörü Gianni Infantino döneminde, FIFA ile Suudi Arabistan’ın ilişkileri de önemli ölçüde güçlendi. Suudi Arabistan, FIFA’nın 2023 Kulüpler Dünya Kupası’nın ev sahipliğini üstlenirken, FIFA da Suudi Arabistan’ın petrol devi Aramco ile büyük bir sponsorluk anlaşması imzaladı.
Suudi Kamu Yatırım Fonu’nun (PIF) önümüzdeki yaz, Infantino’nun kişisel projesi olan genişletilmiş Kulüpler Dünya Kupası’nın ilk turnuvasını yayınlamak için internet yayıncılık platformu DAZN’a büyük bir yatırım yapması bekleniyor.
FIFA’nın değerlendirme raporunun geç saatlerde yayımlanması, Suudi Arabistan’ın 2034 Dünya Kupası ev sahipliğini almaya yönelik hissiyatı daha da artırdı. Infantino’nun yardımcısı Genel Sekreter Mattias Grafstorm’un yazdığı raporda, Suudi Arabistan’a ev sahipliği teklifi için 5 üzerinden 4.2 puan verildi. Bu, verilen en yüksek değerlendirme puanı oldu.
Bu kadar olumlu bir değerlendirmenin arkasında basın toplantısı yapılmaması dikkat çekti. Değerlendirmede Suudi Arabistan’ın insan hakları açısından “orta riskli”, çevre koruma açısından ise “düşük riskli” değerlendirilmesi aktivistlerin tepkisini çekti; ancak bu konuda herhangi bir açıklama yapılmadı.
Ev sahipliğinin geleneksel oylama yerine Kongre’de onaylanması beklenirken, Suudi Arabistan’a karşı çıkan ulusal federasyonların ise tepkilerini sadece alkışlara katılmayarak ifade edebilecekleri belirtildi.
Süreç nasıl işleyebilir konusunda net bilgiler yok ancak federasyonların, 2030’da İspanya, Portekiz ve Fas’ın ev sahipliği teklifinin karşılanmasında Suudi Arabistan’a aynı anda destek vereceği iddia ediliyor.
Öte yandan, FIFA geleneksel oylama yerine karşı çıkılmayan teklifler üzerinden ev sahiplerini seçmenin yolsuzluk ve oy satın alma gibi geçmişteki sorunları aşmak için daha etkili olduğu iddiasında. Ayrıca kuruluşun turnuvayı yeni bölgelere yayma hedefini öne çıkarması da bekleniyor.
Diğer ülkelerin tepkileri
Norveç Futbol Federasyonu, ev sahipliği duyurusuna katılmayacağını ve bu sürecin “FIFA’nın kendi iyi yönetim reformlarına zarar verdiğini” vurguladı. Federasyon, FIFA’nın gerekli özen kurallarına uymadığını ve
