Son zamanlarda birkaç tanıdıkla yaptığım sohbet esnasında, kripto paralarla ilgili ilgimden bahsettiğimde bu konu üzerinde kapsamlı bir konuşma ortamı oluştu. Portföyümdeki coin’lerden bazılarını dile getirdiğimde, tanıdıklarımdan biri aldığım bir ürün hakkında “çok pahalı” ifadesini kullandı. Bu yorumun kaynağını sorduğumda, ürünün sadece “fiyatı” üzerinden bir değerlendirme yaptığını anladım. Bu durum aklımda “Düşük fiyatlar insanlara daha mı cazip geliyor?” sorusunu doğurdu ve hızlı bir inceleme sonucu bunun mümkün olduğunu fark ettim.
Bu durumu benzer piyasa değerine sahip iki coin ile açıklamak mümkün. Seçtiğimiz örnekler AAVE ve UNI coin’leri olacak. 27 Mayıs 2025 itibarıyla AAVE’nin fiyatı 280 dolar ve piyasa değeri 4,25 milyar dolarken, UNI’nin fiyatı 6,68 dolardan 4,2 milyar dolara denk geliyor. Basit bir hesaplama ile 280 dolara bir AAVE alırken, aynı parayla 42 adet UNI satın alabileceğinizi görebiliriz (280/6.68).
Tıpkı bir çocuk gibi
Görüşmelerim ve internet araştırmam sonucunda, bu durumun altında bir dizi psikolojik neden olabileceğini düşünüyorum. Finansal okuryazarlığı düşük olan ve ürün hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan alım-satım yapan kişiler, tıpkı çocuklar gibi davranıyorlar. Çocukluk dönemlerinde öznel değerin henüz farkında olmadan 200 TL’lik bir banknot yerine 40 adet 5 TL’lik banknotu tercih eden çocuklar gibi, kendi ellerindeki ürünlerin somut değerleri üzerinden bir değerlendirme yapabiliyorlar.
Çok sayıda ürün büyük kazanç getirir mi?
Ayrıca, ellerinde daha fazla ürün bulunduklarından daha fazla para kazanabilecekleri yanılgısını yaşıyorlar. Yani, “Eğer 1 üründen 5 dolar kâr elde ediyorsam, 40 üründen 200 dolar kazanabilirim” şeklinde bir düşünce içinde. Bu bakış açısı, kişilere çok sayıda ürüne sahip olmanın potansiyel kazançlarını artıracağı hissini veriyor.
“Düşük fiyatlı ürün daha hızlı yükselir” yanılgısı
Düşük fiyatlı ürünlerin hem daha ucuz hem de ulaşılabilir görünmesi de bu durumu destekliyor. 280 dolara sahip olmak, 6,68 dolara sahip olmaktan çok daha fazla çaba gerektiriyor. Özellikle memecoin’ler gibi düşük fiyatlardan işlem gören ürünler, insanların çok küçük yatırımlarla milyonlarca birime sahip olmasını sağlıyor. Ayrıca, bu düşük fiyatlı ürünlerin daha hızlı yükselme potansiyeline sahip olduğuna dair bir yanılgı söz konusu.
Bol sıfırlı coin basanlar
Shiba Inu ve Dogecoin gibi memecoin’lerin düşük fiyatlarla başlayıp yüksek kazançlar sağlaması, kullanıcıların risk algısını olumsuz yönde etkiledi. Bu nedenle, çoğu memecoin yaratıcısı benzer bir modeli tekrarlayarak (bol sıfırlı coin basarak) kullanıcılara zengin olma hayali satmaya devam etmektedir.
Yüksek fiyatlı ürünler, düşük fiyatlı olanlara göre daha volatil olarak algılanıyor. Örneğin, AAVE’nin 280 dolardan yüzde 20 değer kaybetmesi fiyatını 224 dolara düş
