“Başarı odaklı, mükemmeliyetçi ve kontrolcü kadınlar, zaman zaman yardım talep etmek için kliniklere başvurabiliyor.”
“Hayatın zorlukları karşısında tükenmişlik hissi ve depresif semptomlarla gelen kadınların aslında, depresyon tedavisinin ardından daha önce göz ardı edilmiş Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı alabileceklerini gözlemleyebiliyoruz.”
Psikiyatri Uzmanı Dr. Didem Sücüllüoğlu Dikici, kliniklerinde çeşitli şikayetlerle başvuran birçok kadının DEHB teşhisi aldığını BBC Türkçe‘ye anlattı.
Dünya genelinde DEHB tanılarında kayda değer bir artış yaşandığı gözlemleniyor.
İngiltere’de 2015’ten bu yana DEHB ilacı reçete edilen birey sayısının üç katına çıktığı ve yetişkinlerin muayene sürecinin sekiz yıl almasının beklendiği belirtiliyor.
Benzer bir eğilim ABD’de de yaşanıyor; Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, 2016-2022 yılları arasında 3-17 yaş aralığındaki bir milyondan fazla çocuğa DEHB tanısı konulduğunu duyurdu.
Bu gelişmeler sonucunda DEHB, “büyüyen bir halk sağlığı sorunu” olarak tanımlanıyor.
Uzmanlar, BBC Türkçe‘ye yaptıkları açıklamalarda Türkiye’de de son 30 yılda DEHB görülme sıklığında iki katına varan artışlar yaşandığını ifade ediyorlar.
Aynı zamanda, bu rahatsızlığın kızlarda tespit edilme oranının erkeklere göre daha az olduğu da vurgulanıyor.
DEHB tanılarındaki artışın sebepleri nelerdir?
DEHB, tıp dünyasında görece yeni sayılabilecek bir rahatsızlıktır.
1990’lı yıllarda uluslararası düzeyde tanınmaya başlayan bu bozukluğun daha çok çocukları etkilediği düşünülüyordu.
Ancak 2000’li yıllarda DEHB’nin, yetişkinlikte de devam eden etkilerinin olduğu konusunda bir farkındalık oluştu.
Dr. Didem Sücüllüoğlu Dikici, bu dönemden itibaren çocuklukta tanısı konmayan bireylerin, yetişkinlikte semptomlarının sürdüğüne dair farkındalığın arttığını belirtiyor.
Tıp camiasındaki bu farkındalığın tanı sayısına da olumlu yansıdığı düşünülmekte.
Psikiyatr Doç. Dr. Ali Kandeğer ise hem Türkiye’de hem de ABD’de yapılan araştırmaların, çocuklarda DEHB görülme sıklığının 1990’larda yüzde 5 civarında iken günümüzde yüzde 10’un üzerine çıktığını gösterdiğini aktarıyor.
Kandeğer, DEHB’ye dair tıbbi yaklaşımın değişimi, sağlık hizmetlerine ulaşımda iyileşmeler ve önyargıların azalmasının tanı sayısını artırdığını ifade ediyor.
Dr. Didem Sücüllüoğlu Dikici, dikkat eksikliği sorununun toplumda “şımarıklık, tembellik veya bahane” olarak görüldüğünü vurguluyor ve ekliyor:
“Araştırmalar, DEHB’nin nörogelişimsel bir bozukluk olduğunu göstermekte. DEHB’li çocukların yüzde 80’i ergenlikte ve yüzde 50 ila 70’i yetişkinlikte sorun yaşamaya devam ediyor. Hiperaktivite ve dürtüsellik yaş ilerledikçe azalırken, dikkat sorunları kalıcı olabiliyor.”
‘Kızların uyumlu olması beklentisi tanıyı zorlaştırıyor’
DEHB, dünya genelinde çocuklar arasında en yaygın tanı konan rahatsızlık durumudur.
Sağlık Bakanlığı’na göre Türkiye’de Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı bölümlerine başvuran hastalar arasında DEHB tanı oranı hem
