ANKARA Üniversitesi tarafından, nesli tükenmekte olan ve ‘kırmızı listede’ yer alan çizgili sırtlanın popülasyonunu belirlemek amacıyla başlatılan çalışmada, bu hayvanın ilk kez tespit edildiği Adıyaman ve Şanlıurfa‘da iki alan koruma altına alındı.
Haziran 2023’te, Ankara Üniversitesi ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iş birliğiyle başlatılan ‘Anadolu Yırtıcı Genomu Projesi’ dâhilinde, Türkiye’deki nesli tükenmekte olan çizgili sırtlanların yaşadığı alanlar araştırıldı. Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesindeki Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi tarafından yürütülen çalışmayla, Adıyaman ve Şanlıurfa‘da ilk kez bu türün yaşadığı tespit edildi. Çizgili sırtlanların yaşadığı belirlenen iki alan, fotokapan görüntüleri ve yaşam alanlarından alınan kıl ve dışkı örnekleriyle korunmaya alındı. Bu bölgelerde çizgili sırtlanların popülasyon büyüklüğünü belirleme çalışmaları ise devam ediyor.
‘YAŞAM ALANLARI GİDEREK AZALIYOR’
Merkez Müdürü Prof. Dr. Emre Keskin, Anadolu’da nadir görülen ve koruma altında olan çizgili sırtlanların, insanların etkisiyle yaşam alanlarının giderek azaldığını ifade etti. Prof. Dr. Keskin, özellikle iklim değişikliği ve insan aktivitelerinin bu hayvanların doğal yaşam alanlarını tehdit ettiğine dikkat çekerek, “Bu çalışmamız sayesinde Türkiye’deki çizgili sırtlan popülasyonlarını korumak için fotokapanlarla tespitler yapıyoruz. Varlıklarını belirledikten sonra, inlerinden kıl ve dışkı örnekleri topluyoruz. Bu örnekleri, elde ettiğimiz görüntülerle eşleştirerek bireyleri mikrobiyotalarıyla ayırt edebiliyoruz” dedi.
‘POPÜLASYON BÜYÜKLÜĞÜNÜ BELİRLIYORUZ’
Prof. Dr. Keskin, mikrobiyotanın bu türlerin beslenme alışkanlıkları hakkında da bilgi sağladığını belirterek, “Sırtlanlar genellikle ölmüş, kokuşmuş hayvanlarla beslenen ve doğada geri dönüşüm sağlayan önemli canlılardır. Besin içeriklerindeki türlerin analiziyle çevredeki biyoçeşitliliği ortaya koyuyoruz. Mikrobiyota verileri sayesinde bireyleri, parmak izi gibi ayırt edebiliyoruz. Böylece popülasyon büyüklüğünü, dişi ve erkek birey sayılarını tespit edebiliyoruz” şeklinde konuştu.
‘BAKANLIĞIMIZ MÜDAHALE ETTİ’
Prof. Dr. Keskin, yapay zekâ teknolojisini kullandıklarını belirterek, “Görüntü işleme yapay zekâsını, fotokapan görüntülerimizde kullanarak, bireyleri desenlerine ve diğer izlere göre ayırıyoruz. Bu sayede popülasyon büyüklüğünü daha kesin bir şekilde belirleyebiliyoruz. Elde ettiğimiz verilerle, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile iş birliği yaparak hangi alanların korunması gerektiğini raporluyoruz. Amacımız çizgili sırtlanların nesiller boyu ülkemizde varlığını sürdürmesini sağlamak. Şu anda çalıştığımız lokasyonlar gizli tutuluyor; bu, insanların bu alanları keşfetmesini engelleme amacı taşıyor. Adıyaman ve Şanlıurfa’daki tespitlerimiz üzerine bakanlık, gerekli müdahaleleri hızla gerçekleştirdi” ifadelerini kullandı.
