Çinko, sağlığımız için kritik öneme sahip, vücudun az miktarda alması gereken temel bir mineraldir.
Diğer bazı mineraller gibi vücut, çinkoyu kendi başına üretemez; bu nedenle mutlaka besinler aracılığıyla alınması gerekir.
Ayrıca, çinko vücutta depolanmadığından, düzenli olarak tüketilmesi şarttır.
Çinkonun Vücut İçin Önemi
Çinko, sağlık açısından birçok farklı rolle son derece değerlidir.
Vücuttaki 300’den fazla kimyasal tepkimenin gerçekleşmesini sağlayan enzimlerin işlevleri çinkoya bağımlıdır.
Bu durum, çinkonun protein ve karbonhidratların sindirimi ile DNA replikasyonu gibi birçok temel süreçte yer aldığını göstermektedir.
Ek olarak, çinko kemik sağlığı için de kritik bir taraftır. Kalsiyum ve diğer minerallerin kemik yapısına bağlanmasına yardımcı olur.
Bir antioksidan olarak hücreleri çeşitli zararlardan korur ve bağışıklık sistemimizin düzgün çalışmasında önemli bir rol oynar.
Üreme ve doğurganlık üzerinde de etkisi bulunmaktadır; kadınlarda yumurta olgunlaşmasına, erkeklerde ise sperm üretimi ve hareketliliğine katkıda bulunur.
Bebeklerde ve çocuklarda beyin ile sinir sistemi gelişimini destekleme özelliği taşımaktadır.
Çinkonun Soğuk Algınlığı Üzerindeki Etkisi
Çinko, bağışıklık sistemini güçlendirme özellikleri nedeniyle 1980’lerden beri soğuk algınlığı tedavisinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Hayvanlar üzerinde yürütülen ilk araştırmalar, çinkonun virusların çoğalmasını engelleyici etkisi olabileceğini öne sürmüştür.
Ancak daha güncel araştırmalar, çinkonun soğuk algınlığını önlemekten ziyade hastalığın süresini kısaltabileceğini ortaya koymaktadır.
30’dan fazla çalışmanın değerlendirildiği bir meta-analize göre, çinko soğuk algınlığının önlenmesini sağlamaz, ancak belirtiler başladıktan sonra erkenden alındığında hastalığın süresini 1-2 gün kısaltabilir.
Yine de, çinko türü, dozu ve tedavi süresinin farklılık göstermesi nedeniyle uzmanlar bu konuda kesin bir görüş bildirememektedir. Ek olarak, yüksek doz çinko alımı, mide bulantısı, karın ağrısı ve metalik tat gibi yan etkiler yaratabilir.
Günlük Çinko İhtiyacı Ne Kadardır?
İngiltere’de yetişkin erkekler için önerilen günlük çinko alım miktarı 9.5 mg, kadınlar içinse 7 mg’dır.
Emziren kadınların ilk dört ay boyunca fazladan 6 mg, sonraki dönemde ise 2.5 mg çinko alması önerilmektedir.
Çinko İçeren Besinler Nelerdir?
Çinko açısından zengin bazı besinler aşağıdaki gibidir:
Meyve ve sebzeler vitamin ve mineral açısından zengin olsa da çinko yönünden zayıf gıdalardır.
Ayrıca, bitkisel gıdalardaki çinkonun emilimi, hayvansal kaynaklara göre daha düşüktür.
Bunun nedeni, bitkisel gıdalarda bulunarak çinkoyla bağ kurup emilimini azaltan fitat adında bir bileşiğin varlığıdır.
Bu sebeple vejetaryen ya da vegan beslenen bireylerde çinko seviyeleri daha düşük olabilir.
Geleneksel diyetlerin fitat açısından yüksek olduğu ülkelerde çinko eksikliği daha sık görülmektedir.
Ancak vücut, çinko alımındaki değişimlere adapte olabilir.
Alımı artırarak veya kayıpları azaltarak çinko dengesini korumaktadır; bu nedenle bitkisel beslenmeye geçiş yapanların çinko seviyeleri, başlangıçta düşüş gösterse de
