ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’ın Amerika’nın Air Force One başkanlık uçağı olarak kullanılmak üzere Katar’dan lüks bir jumbo jet alma planını savundu.
Trump, 12 Mayıs’ta Beyaz Saray’da gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bize bir hediye veriyorlar” ifadesini kullanarak, bu durumu kabul etmezse “aptal bir insan” olacağını belirtti.
Katarlı bir sözcü, uçağın hediye olarak nitelendirilmesinin “yanlış” olduğunu belirtti. Sözcü, iki ülke arasında “geçici kullanım” için bir uçağın transferinin görüşüldüğünü ekledi.
Bu gelişme, Trump’ın ikinci döneminin ilk büyük dış gezisi çerçevesinde Katar’ı ziyaret edeceği süre zarfında gündeme geldi.
Trump, aynı gün ABD’nin Doha’ya “güvenlik ve emniyet açısından yıllar boyunca çok yardımcı olduğunu” ve ülkenin “liderliğine büyük saygı duyduğunu” ifade etti.
Katar’ın ABD’ye bir Boeing jeti sağlamasının “çok güzel bir jest” olacağını dile getiren Trump, ABD hükümetinin bu süreçte Boeing’den iki yeni jet beklemeye devam ettiğini belirtti.
Uçağın potansiyel değeri ve başka bir ülke tarafından sağlanması, yasal ve etik açıdan eleştirilerin odağı haline geldi.
ABD Anayasası, ABD başkanlarının yabancı hükümetlerden kabul edebilecekleri hediyeleri kısıtlayan bir madde içeriyor. Bu düzenleme, liderlerin yabancı hükümetlere bağımlı hale gelmelerini önlemek amacıyla oluşturulmuştu.
California Senatörü Adam Schiff, sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşımda, ABD Anayasası’nın seçilmiş resmi yetkililerin Kongre onayı olmadan yabancı bir devlet liderinden “herhangi bir hediye” kabul edemeyeceğine dair bir bölümden alıntı yaptı.
Kongre Üyesi Ritchie Torres, uçağın “yabancı bir hükümet tarafından başkana verilmiş en değerli hediye” olabileceğini ifade ederek, Hükümet Mesuliyet Ofisi’ne soruşturma açma çağrısında bulundu.
Trump’a uzun süredir destek veren aşırı sağcı sosyal medya fenomeni Laura Loomer, bu durumu eleştirerek, Trump’ın kurşun yiyebileceğini ancak jeti kabul etme kararının yönetim için “büyük bir leke” olacağını belirtti.
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, Pazar günü yaptığı açıklamada “yabancı bir hükümet tarafından verilen herhangi bir hediyenin her zaman yürürlükteki tüm yasalara tam uyum içinde kabul edildiğini” vurguladı ve “Başkan Trump’ın yönetimi tam şeffaflık konusunda kararlıdır” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray’ın mevcut filosu, özel iletişim ekipmanları ve devlet odası gibi niteliklerle donatılmış iki Boeing 747-200B uçağını kapsıyor. Bu uçaklar 1990 ve 1991 yıllarından beri kullanılmakta.
ABC News’e göre, Katar’ın “uçan saray” olarak bilinen çok daha yeni bir model olan Boeing 747-8’in bir versiyonunu teklif edeceği iddia ediliyor.
BBC’nin ABD’deki ortağı CBS’e verdiği bilgiye göre, yaklaşık 400 milyon dolar değerinde olan uçağın ABD’ye verilmesi halinde güçlendirilmesi ve güvenlik yetkilileri tarafından denetlenmesi gerekecek, bu nedenle hemen kullanıma hazır olmayacağı belirtiliyor.
Katar Türkiye’ye de uçak hediye etmişti
Boeing ile Beyaz Saray’a iki adet 747-8 tedarik etmek amacıyla bir sözleşme imzalanmış; ancak Trump, yılın başlarında firmanın belirlenen teslimat programının gerisinde kaldığından şikayet etmişti.
Trump’ın ekibi, görevdeki ilk döneminde de bu uçakların alınması için görüşmelerde bulunmuş ve Boeing, teslimatın iki-üç yıl sürebileceğini bildirmişti.
