Financial Times, 5 Kasım’da yeniden başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump’ın, İran‘a yönelik “maksimum baskı” stratejisini yeniden uygulamaya koyacağını bildirdi. Gazeteye göre, Trump’ın dış politika ekibi, Ocak ayında Beyaz Saray’a dönüşüyle birlikte Tahran’a yönelik yaptırımları artırmayı planlıyor. Ancak uzmanlar, bu yaklaşımın başarı şansının oldukça düşük olduğuna dikkat çekiyor.
YENİ BAŞKAN’IN İLK EMRİ İRAN’A YAPTIRIM OLACAK
İngiliz gazetesinin haberine göre, İran‘ın ham petrol ihracatı 2020’de günlük 400 bin varilden, 2024’de 1.5 milyon varile çıkmayı hedefliyor. Bu artışın büyük bir kısmı ise Çin’e yönlendiriliyor. Trump’ın geçiş ekibinin, yeni başkan göreve başlar başlamaz İran‘a yönelik daha sıkı yaptırımlar koyması için yürütme emirleri hazırladığı ifade ediliyor. Rapidan Energy Başkanı Bob McNally, İran’ın petrol ihracatının tekrar 400 bin varile inebileceğini öngörüyor. Bu durumu, İran ekonomisinin zaten kırılgan olduğu ve böyle yaptırımların durumu daha da kötüleştireceği kaydediliyor.
DIŞ POLİTİKA EKİBİ DE YAPTIRIMLARI SAVUNUYOR
Trump’ın danışmanları, yeni başkanın İran konusunda hızlı bir şekilde adım atmasını talep ediyor. Yeni liderin, İran’a yaptırımların sıkı bir şekilde uygulanacağına dair açık bir duruş sergilemesi bekleniyor. Trump’ın dış politika ekibinden Marco Rubio ve Mike Waltz, İran’a karşı sert bir tutum sergilenmesini destekliyor. Waltz, Ocak ayında katıldığı Atlantik Konseyi etkinliğinde, İran ekonomisinin eski seviyesine döndürülmesi gerektiğini vurguladı. Öte yandan, İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, Trump ekibine maksimum baskı politikasını bir kez daha denememesi gerektiğini iletti. Araghchi, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Maksimum Baskı 2.0 denemesi sadece Maksimum Yenilgi 2.0 ile sonuçlanacaktır.” ifadelerini kullandı.
PEZEŞKİYAN’DAN MÜZAKERE ŞARTI
İran’ın yeni yönetimi, nükleer gerilimi yeniden gündeme getirerek ekonomik sorunları hafifletmek amacıyla yaptırımların kaldırılmasını talep ediyor. İran’ın reformist lideri Masoud Pezeshkian, Batı ile ilişkileri yeniden güçlendirme ve nükleer anlaşmaya ulaşma niyetini ifade etti. Ayrıca İran, BM’nin nükleer denetim kurumu Başkanı Rafael Grossi ile yapılan görüşmelerin ardından, “Ulusal çıkarlarımız ve devredilemez haklarımız doğrultusunda müzakereye açığız, fakat baskı ve sindirme altında müzakere etmeye hazır değiliz.” şeklinde bir açıklama yaptı.
HAMANEY, NÜKLEER VE BÖLGESEL ANLAŞMA OLASILIĞINI DÜŞÜK BULUYOR
Her iki tarafın da müzakere etmeye istekli olsa bile, ilerleme kaydetme ihtimalleri düşük olarak değerlendiriliyor. Carnegie Endowment for International Peace’den kıdemli araştırmacı Karim Sadjadpour, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in, Trump’ın Kassem Soleimani’yi öldürmesi sonrası nükleer veya bölgesel bir anlaşma yapma olasılığını zayıf bulduğunu ifade etti. Trump yönetiminin İran’a yönelik sert politikaları, iki ülke arasındaki ilişkilere zarar veriyor. Amerika Birleşik Devletleri ile İran arasında nükleer veya bölgesel bir anlaşmazlığın beklenmediği belirtiliyor. Aynı zamanda Trump yönetiminin uyguladığı sert yaklaşım, uzun vadeli ilişkilerin geleceğini belirsiz hale getiriyor.
Trump yönetimi, ilk döneminde 2015 nükleer anlaşmasını terk ederek İran’a yüzlerce yaptırım uygulamıştı. Bu süreçte, İran’ın nükleer faaliyetlerini artırarak
