Acı biber, zerdeçal ve pek çok başka baharatın sağlık üzerindeki faydaları hakkında sıkça duyduğumuz iddialar var. Peki, bu baharatlar gerçekten de sağlığımızı olumlu yönde etkileyebilir ve hastalıklara karşı koruma sağlayabilir mi?
Baharatlar, yüzyıllardır yemek kültürümüzde önemli bir yer tutuyor; pilavda karabiber kullanmak, zencefil çayı içmek ya da yemeklere pul biber eklemek alışkanlık haline gelmiş durumda. Ancak günümüzde bazı baharatlar, günlük beslenmenin ötesinde “her derde deva süper gıda” statüsüne terfi etti.
2016 yılında Hillary Clinton’ın seçim kampanyasında hastalanmamak için her gün acı biber tükettiğine ilişkin haberler gündeme gelmişti. Asya’da bin yıllardır kullanılan zerdeçal, artık birçok kafede “altın latte” adıyla sunuluyor.
Pandemi döneminde zerdeçalın “bağışıklık sistemini güçlendirdiği” ve hastalanma riskini azalttığı yönündeki iddialar sosyal medya mesajlarında yayılmaya başladı.
Peki baharatlar, gerçekten de yemeklerimizi daha sağlıklı hale getirip hastalıklardan korunmamızı sağlayabilir mi? Ayrıca, sağlığımıza zarar verebilecek baharatlar mevcut mu?
Acı biberin sağlık üzerindeki etkileri
Dünyanın dört bir yanında yaygın olarak tüketilen acı biberin sağlığa olan etkileri üzerine sayısız araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalar, acı biberin hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabileceğini göstermektedir.
Acı biberin ana etken maddesi olan kapsaisin, bu baharatı tükettiğimizde vücudumuzun ısı reseptörleriyle etkileşime geçerek beynimize “sıcak” hissi göndermektedir.
Çeşitli araştırmalar, kapsaisinin ömrü uzatmaya yardımcı olabileceğine dair bulgular sunmaktadır. 2019 yılında İtalya’da yapılan bir çalışmada, acı biber içeren yemekleri haftada dört kez tüketen kişilerin, acı biber tüketmeyenlere kıyasla daha düşük ölüm riski taşıdığı tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca katılımcıların sigara kullanımı, egzersiz alışkanlıkları ve beslenme kaliteleri gibi faktörler de dikkate alınmıştır.
2015’te Çin’de gerçekleştirilen başka bir çalışmada ise 500 bin yetişkinin acı biber tüketimi ile sağlık durumları arasındaki ilişki incelenmiş ve düzenli baharat tüketiminin ölüm riski ile bağlantılı olduğu gözlemlenmiştir. Neredeyse her gün baharatlı yemekler tüketen bireylerin, haftada en fazla bir kez baharatlı gıda tüketenlere göre daha az ölüm riski olduğu belirlenmiştir.
Harvard Üniversitesi’nde beslenme alanında ders veren araştırmacı Lu Qi, bulguları değerlendirirken büyük miktarda baharatlı gıda tüketiminin kanser, kalp hastalıkları ve solunum sistemi hastalıklarına bağlı ölümle ilişkili olduğunu ifade etmiştir.
Ancak, acı biber tüketiminin sağlık üzerinde kısa vadede koruyucu bir etkisi olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. Çin’deki çalışmaya katılanlar ortalama yedi yıl gözlemlenmiştir, bu da acı biberin koruyucu etkilerinin zamanla ortaya çıkabilecek bir durum olduğunu göstermektedir.
Qi, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, medeni durum, diyet, alkol kullanımı, sigara içme durumu ve spor yapma sıklığı gibi yaşam tarzı faktörlerini dikkate alarak acı biber tüketimi ile hastalanma riski arasındaki bağlantıyı araştırmıştır. Kapsaisinin bağışıklık sistemi, kolesterol seviyeleri ve inflamasyon gibi durumlarla olan etkileri de bu araştırmanın sonuçlarını anlamak için önemli olabilir.
Ayrıca birçok çalışma, kapsaisinin vücuttaki enerji yakımını artırabildiğini ve iştahı azaltabileceğini göstermektedir. Katar Üniversitesi’nde beslenme alanında doçent olan Zumin Shi, acı biberin obezite riskini düşürebileceğini ve yüksek tansiy
