Kripto piyasasında paydaşlar sadece kripto para borsaları veya popüler blokzincir projeleri değildir. Eğer bu piyasaya yeni adım attıysanız, bu görüş oldukça yaygındır. Yeni piyasaya sürülen ve belirsiz içeriklere sahip projeler, sosyal medya üzerindeki etkileyiciler sayesinde geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Kripto fenomenleri, iktisadi yaşamın önemli unsurlarından birini temsil ediyor.
Bu kripto fenomenleri, henüz yeni ve amacı belirsiz olan projeleri takipçilerine kolaylıkla tanıtarak yatırım yapmalarına ikna edebiliyorlar. Takipçileri, fenomenlerin tavsiyeleri doğrultusunda hiç düşündürülmeden büyük yatırımlar yapmayı tercih ediyor. Fenomenler, kısa süre içinde bu projeleri “geleceğin işi” olarak tanıtarak, büyük bir ilgi topluyor. Ancak, genellikle ortada bir değer olmadığı için bu projeler, başlangıçtaki değerlerinin dahi altına düşerek ciddi kayıplar verdirmektedir ve genellikle küçük yatırımcılar mağdur olmaktadır.
Bile bile lades
Kripto piyasasındaki dolandırıcılık örnekleri, fenomenlerin kısa süre içerisinde yeni yatırım tavsiyeleri vermesiyle göz ardı ediliyor. Zarara uğrayan takipçiler, bu fenomenleri takip etmeye devam ediyor ve yeni projelere yine para yatırmaktan kendilerini alamıyorlar.
Peki, bu fenomenlere neden bu kadar güveniyoruz? Coinkolik olarak bu durumu uzmanlara sorduk.
“Kabullenmek yerine zararları daha da büyüyor”
İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Naim Çetintürk, geçmişte yaşanan yanlış yönlendirmelerin beslediği bu davranışın, yatırımcıların durumlarını kabullenmelerini zorlaştırdığını ifade ediyor. “Sunk Cost Fallacy” olarak bilinen bu durum, yatırımcıların kaybettikleri parayı geri kazanma umuduyla daha fazla yatırım yapmalarına neden oluyor. Çetintürk, insanların yaptığı hatayı kabullenmek yerine, zararlarını büyüterek devam etmelerinin sıkça görüldüğünü belirtiyor.
Psikolog Prof. Dr. Acar Baltaş, sosyal medya fenomenlerinin ana motivasyonunun hızlı para kazanma olduğunu belirtiyor ve bu durumun takipçileri nasıl harekete geçirdiğini açıklıyor.
Dolandırıcıların en büyük iki özelliği
Baltaş’a dolandırıcı projelerle geçmişte bağlantılı olan fenomenlerin hala nasıl ilgi gördüğünü sorduğumuzda, onların sempatik görünüşleri ve kendi yalanlarına inanmaları gibi iki temel özellik taşıdıklarını ifade ediyor. Bu özellikler, onların geniş kitlelerin ilgisini çekmesini sağlıyor.
“Beğenilme isteği ve dışlanma korkusunu tetikliyor”
Baltaş, insanların genelde yanlış bildikleri durumlarda dahi buna destek vermeye devam ettiğini, bunun temelinde sosyal bir varlık olmanın getirdiği grup dinamiklerinin yattığını vurguluyor. Bu dinamik, beğenilme isteği ve dışlanma korkusunu tetikliyor.
“Yatırımcılar birbirini gözler ve tercihlerini buna göre yaparlar”
Baltaş, finans piyasalarına adım atan yatırımcıların, diğer
