Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, 12 Haziran tarihinde katıldığı bir TRT yayınında human papilloma virüsü ( HPV ) için yeni bir aşı programının başlatılacağını duyurdu.
Memişoğlu, yılsonuna kadar uygulanacak bu aşı programıyla, 13 yaşındaki tüm çocuklara aşı yapılacağını ve 15 yaş üzerindeki isteyen bireylerin de aşılanabileceğini belirtti.
HPV, rahim ağzı kanserine neden olabilen bir virüs türüdür.
BBC Türkçe‘ye konuşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Alpay Azap, Türkiye’nin bu önemli adımı atmasının zamanında bir karar olduğunu söyledi. Azap, “Dünyada 147 ülkede genişletilmiş bağışıklama programı dahilinde uygulanan bir aşıdan bahsediyoruz. 50 civarında ülke hem kızlara hem de erkeklere bu aşıyı yapıyor. Türkiye bu konuda oldukça geri kalmıştı” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de birçok sivil toplum kuruluşu, uzun yıllardır HPV aşısının devlet tarafından ücretsiz sunulması için kampanyalar düzenliyordu.
HPV aşılarının eczanelerden satın alınması mümkün olmakla birlikte, bu aşıların maliyeti bazı bireyler için zorlayıcı olabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2024 verilerine göre, kullanım onayı almış beş HPV aşısı mevcut ve bunlardan üçü, en riskli HPV 16 ve 18 türlerine karşı koruma sağlamaktadır.
Rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’i bu iki türle ilişkilidir. Bakan Memişoğlu, uygulanacak aşının bu iki türü hedef alacağını söyledi, ancak hangi markanın kullanılacağı hakkında bilgi vermedi.
Türkiye’de eczanelerde bulunan Gardasil aşısı, dört HPV türüne, Gardasil-9 ise dokuz türüne karşı koruma sağlıyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve İngiltere’deki Ulusal Sağlık Sistemi, Gardasil-9 aşısını tavsiye ediyor.
TTB Başkanı Azap, ilk geliştirilen aşıların yalnızca iki türe karşı koruduğunu, günümüzde dokuz türe karşı korumada bulunan aşıların standart hale geldiğini ve koruma oranının %70’ten %90’a yükseldiğini vurguladı. Bu nedenle Türkiye’nin de bu gelişmiş aşıları kullanması gerektiğini belirtti.
Bu aşılar, kanser dışında siğillere karşı da koruma sağlıyor; ancak eczanelerdeki fiyatları, iki türe karşı koruma veren aşılara göre neredeyse iki kat daha fazla.
TTB Başkanı Azap, aşı tercihlerinin arkasında büyük olasılıkla maliyetin yattığını ifade etti. Sağlık Bakanlığı’na bu durumu sorduğumuzda ise haber yayımlanana kadar bir yanıt alamadık.
Bakanlığın bu tip konularda karar alırken bilimsel danışma kurulları oluşturduğunu söyleyen Azap, bu kurullara TTB ve uzmanlık dernekleri gibi kurumların da dahil edilmesinin faydalı olacağına dikkat çekti. Azap, “Sonuç olarak, ülkenin insanlarının sağlığı ve iyiliği için çalışıyoruz; bakanlığın da bunun için çabaladığını biliyoruz. En doğru kararı birlikte verebiliriz” dedi.
WHO’nun Temmuz 2024 tarihli verilerine göre, 9-14 yaş arasındaki kız çocuklarında aşılanma oranı 2022’de %20, 2023’te ise %27’ye yükselmiş durumda. Örgütün aşılama programının direktörlüğünü yürüten Dr. Kate O’Brien, hedeflerinin 15 yaşına gelen kızların %90’ının aşılanması olduğunu belirtmişti.
Eski Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 2022 yılında HPV aşısı için çalışmalar başlatıldığını açıklamış ve 2023’te “HPV aşılamalarının kısa zamanda başlayacağını” ifade etmişti.
