Peter Lynch’in kaleme aldığı Borsada Tek Başına kitabının ikinci bölümüne devam ediyoruz.
“Geçmiş veriler incelendiğinde hisse senetlerinde döngüsel hareketlerin var olduğu gözlemlenmektedir. Borsa çöküş yaşadıktan sonra pek çok kişi, borsaya olan güvenini kaybederek uzunca bir süre piyasadan uzak kalmakta; ancak borsa yeniden değer kazanmaya başladığında bu durumu fırsat olarak görüp yatırım yapmaya yönelmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus şudur: Borsa aşağı yönlü seyrettiğinde birçok hisse önemli değer kayıpları yaşamaktadır ve toparlanma süreci başladığında hisse fiyatları yükselmeye başlamaktadır. Yatırımcılar genellikle fiyatlar artmadan hareket ederek kaybetme riskinden uzak durmak ister; oysaki doğru yatırım yapmak isteyen kişiler, borsa düşerken yatırım yapma cesaretini göstermelidir.”
Döngüsel hareketler, kripto sektöründe de benzer şekilde karşımıza çıkmaktadır. Zaman tabanlı grafiklere baktığımızda, tekrar eden desenler gözlemlemek mümkündür. Birçok kişi boğa döneminin ne zaman başlayacağını merak etmekte; ancak piyasanın en durağan ve herkesin umutsuz olduğu anlarında yatırım yapanlar, aslında çoktan boğa döneminin tadını çıkarmaya başlamış durumdadır. Bu nedenle borsalardaki döngüleri inceleyip uzun vadeli yatırımlar gerçekleştirmek, önemli bir stratejidir.
Dip ya da tepe noktayı bilmek mümkün mü?
Peter Lynch, herkesin ters psikolojiyle hareket ederek kendilerini daha zeki gördüklerine dikkat çekmektedir. “Herkesin yükseliş bekleyip satış yaptığı, düşüş bekleyip alım yaptığı bir yatırımcı grubu şekillenmiştir. Kişiler, kendilerinin daha akıllı olduğu düşüncesindeyken, aslında diğerleriyle benzer bir zihniyete sahiptir. Gerçek anlamda ters psikolojiye sahip olanlar, borsa en dip seviyedeyken alım yapıp en yüksek seviyede satış gerçekleştirenlerdir.” Bilişsel yanılgılar üzerine yazdığımız bir makalede bu konuyu derinlemesine işlemiştik. Çoğu kişi kendisinin diğer yatırımcılardan daha yetenekli olduğuna inansa da, aslında ortaya çıkan kayıpların arkasındaki ironi oldukça dikkat çekicidir. Bununla birlikte, en dip veya en tepe noktasını tahmin etmenin imkânsız olduğunu unutmamak gerekir; bu konuda kesin bilgiye sahip olduğunu iddia eden biri ya yanıltıyor ya da şans eseri doğru tahminde bulunmuştur. Bu nedenle, kademeli alım ve satım stratejileri geliştirmek kritik bir öneme sahiptir.
Birileri zarar etmeli ki diğerleri kâr edebilsin
“Dikkatsiz bir yatırımcı, üç temel duygusal aşamadan geçer: endişe, mutluluk ve teslimiyet. İlk önce borsanın düşeceğinden ya da ekonominin kötüye gideceğinden korkarak uygun fiyatlı hisse satın almaz. Sonra hisse fiyatları yükseldiğinde yüksekten alım yapıp mutlu olur. Nihayetinde fiyatlar düştüğünde ise pes ederek zararla hisselerini elden çıkarır.” Bu sürecin sonunda, benzer durumdaki yatırımcılar, borsa piyasalarının bir aldatmacadan ibaret olduğunu ve bu sektöre yatırım yapanları eleştirirken, rasyonel bir açıdan baktığımızda aslında birilerinin zarar etmesinin, diğerlerinin kazanç elde etmesi için kaçınılmaz olduğunu anlayabiliriz.
