ABD Başkanı Donald Trump’ın bugün yeni gümrük vergileri açıklaması bekleniyor.
Trump, bu vergilerin tüm ülkeleri kapsayabileceğine dikkat çekmişti.
Bugüne kadar en büyük ticaret ortakları olan Meksika, Kanada ve Çin’e yönelik birçok yeni gümrük vergisi getirmişti.
Başkan Trump, bu önlemlerin ithal ürünleri daha pahalı hale getirerek, yerli üretimi teşvik edeceğini savunuyor. Ancak bu durum, tüketicilerin daha yüksek ödemeler yapacağı anlamına geliyor.
Gümrük vergileri nedir ve nasıl uygulanır?
Gümrük vergileri, diğer ülkelerden ithal edilen ürünlere uygulanmaktadır.
Örneğin, 100 dolarlık bir ürüne yüzde 25 gümrük vergisi uygulanıyorsa, ithalat yapan firma devlete 25 dolar vergi öder.
Şirketler, bu ek maliyeti genellikle ürün fiyatlarına yansıtarak tüketicilere aktarır.
Trump neden gümrük vergisi getiriyor?
Trump’ın ekonomik yaklaşımında gümrük vergileri önemli bir yer tutuyor. “Gümrük” kelimesinin en çok sevdiği kelime olduğunu ifade ediyor.
Bu vergilerin, ABD’lilerin daha fazla yerli ürün satın almasını sağlayarak ülke ekonomisinin büyümesine ve vergi gelirlerinin artmasına yol açacağına inanıyor.
Bununla birlikte, bu politikaların ekonomik küçülmeye neden olacağı yönündeki eleştirilere karşı çıkıyor.
Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise ekonomik küçülmeye yol açsa dahi gümrük vergilerinin gerekli olduğunu savunmuştu.
ABD’de fiyatlar artar mı?
Ekonomistler, gümrük vergilerinin şirketler tarafından tüketicilere yansıtılması nedeniyle ürün fiyatlarının yükselebileceğini öngörüyor.
Birçok ürün bu durumdan etkilenebilir; bira, viski, avokado ve benzin gibi.
Trump’ın birincil hedefi ise ithal otomobiller olarak öne çıkıyor.
Geçtiğimiz yıl ABD, 240 milyar dolarlık araba ithal etti ve bu miktar ülke genelindeki satışların neredeyse yarısını oluşturdu.
Bugünden itibaren ithal araçlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmaya başlanacak. Araç parçaları da muhtemelen Mayıs ayından itibaren aynı vergi uygulamasına tabi olacak.
Trump’ın Kanada ve Meksika’ya koyduğu gümrük vergileri, araç fiyatlarını önceden artırmış durumda.
Otomobil üreticileri, genellikle bir aracı finalize etmek için bu üç ülke arasındaki sınırları birçok kez aşıyor. Anderson Economic Group analistlerinin tahminlerine göre, Meksika ve Kanada’da üretilen parçaların kullanıldığı araçların fiyatları 4 bin ile 10 bin dolar arasında artabilir.
Trump’ın gümrük vergileri Türkiye’yi nasıl etkileyebilir?
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2024 Aralık ayında ABD, Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke konumuna geldi ve bu miktar 1,5 milyar dolar olarak kaydedildi.
TÜİK’in verileri ise, Türkiye’nin ihracatının %6,4’ünün ABD’ye yapıldığını ortaya koydu.
Bazı uzmana göre, bu vergiler döviz kurlarında baskı oluşturabilir ve Türkiye’nin faaliyet gösterdiği pazarlardaki dengeleri değiştirebilir.
Uluslararası danışmanlık şirketi Teneo’nun eş başkanı ve jeopolitik risk danışmanı Wolfango Piccoli, ABD’li ithalatçıların pahalılaşan Çin mallarına alternatif aramaya gireceğini ve bunun Türkiye’ye yeni fırsatlar sunabileceğini ifade ediyor.
“Türkiye, rekabet avantajı oluşturabilecek giyim, otomotiv yan sanayi ve ev eşyaları gibi alanlarda pazar payı kazanabilir. Ancak bu kazanımların muhtemelen sınırlı olacağı belirtiliyor.”
Prof. Hayri Kozanoğlu, Çin’in ABD
