Türkiye‘de gerçekleştirilen bir araştırma, kahve alırken baristayla yapılan kısa sohbetler veya otobüsten inen sürücüye teşekkür etme gibi basit etkileşimlerin insanların mutluluk seviyelerine olumlu katkıda bulunduğunu ortaya koydu.
Araştırmanın başyazarı, Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’nden Esra Aşcıgil, BBC Türkçe‘ye yaptığı açıklamada, “Sadece sohbet etmek değil; otobüsten inen sürücüye teşekkür etme ya da mahallede tanıdıklarla selamlaşma gibi davranışlar, bireylerin genel refahına katkı sağlıyor” dedi.
Çalışmanın Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaptığı gözlemlere göre, İstanbul, yabancılara selam verme, teşekkür etme ve onlarla sohbet başlatma konularında diğer bölgelere göre daha aktif bir profil sergiliyor.
Kuzeydoğu Anadolu’dakilerin teşekkür etme, Batı Marmara’dakilerin ise yabancılarla sohbet başlatma konusunda öne çıktığı belirlendi.
Araştırmacılara göre, İstanbul gibi büyük şehirler, küçük etkileşimler için fırsat sunarken, bazıları bu fırsatların büyük şehirlerde daha az etkili olduğunu savunuyor.
Peki, bu kısa etkileşimler neden mutluluğu artırmakta etkili?
Kapıyı tutmak, başka araca yol vermek, gülümsemek
Günlük hayatta nezaketin sağlık, refah, sosyal ve psikolojik deneyimlerle olan ilişkisini inceleyen pek çok çalışma mevcut.
Bu araştırmalardan biri, 2021 yılında İngiltere’de Sussex Üniversitesi ve BBC Radio 4 işbirliğiyle gerçekleştirilen “Nezaket Testi” olarak adlandırılıyor.
Çalışma çerçevesinde, 140’tan fazla ülkeden 60 bin katılımcı, başkalarından aldıkları nezaket davranışlarıyla ilgili çevrimiçi bir ankete katıldı.
Araştırmaya katkıda bulunan Sussex Üniversitesi’nden Nezaketin Psikolojisi uzmanı Prof. Dr. Gillian Sandstrom, BBC Türkçe‘ye yaptığı açıklamada, insanların nezaket olarak değerlendirdikleri eylemleri şu şekilde sıraladı:
“Tanımadıkları birinin kapıyı tutması, markette ağır çantaları taşımaları, önlerindeki araca yol vermeleri, toplu taşımada diğerlerine yer vermeleri, süresi dolmamış park cezalarının paylaşılması, yalnızca gülümsemek, teşekkür etmek, iltifat etmek ve kısa sohbetler yapmak…”
Araştırmanın önemli bulgularından biri, nezaketin bireylerin refahına olumlu etkisinin doğrulanmasıydı.
Bunun yanı sıra dışa dönük bireylerin, dindarların ve kadınların nezaket eylemlerinde diğer gruplara kıyasla daha aktif olduğu da ortaya konuldu.
Ancak Nezaket Testinin yalnızca İngilizce yapılması, uluslararası katılımı kısıtlayan bir faktör olarak belirlendi.
Sandstrom, bu çalışmanın ardından Türkiye’de benzer bir araştırmaya destek verdi.
Sabancı Üniversitesi’nin yürüttüğü çalışma, 2023 yılında yayımlandı.
Cinsiyet ve eğitim fark ediyor mu?
Bu çalışmada, Sabancı Üniversitesi’nde Sosyal Psikoloji alanında görevli bir araştırma grubu, Nezaket Testi verilerini bir araya getirerek araştırma şirketi KONDA ile işbirliği yaptı ve Türkiye genelinden veri topladı.
Türkiye, Batı Karadeniz, Batı Marmara, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İstanbul’un da içinde bulunduğu 12 bölgeye ayrıldı.
Bu bölgelerdeki üç binden fazla yetişkine, yabancılar veya az tanıdıkları kişilerle selamlaşma, teşekkür etme ya da sohbet başlatma eylemleri hakkında sorular yöneltildi.
BBC Türkçe’ye konuşan araştırmanın başyazarı Esra Aşcıgil, “Duygusal olarak yakınlık hissetmedi
